Proszę o wydrukowanie ,,OŚWIADCZENIA"oraz dostarczenie przesłanie do Komitetu. Przynależność do Komitetu następuje w momencie opublikowania nazwiska na stronie internetowej w zakładce ,,Kim jesteśmy'' Oświadczenie jest przechowywane w Komitecie.   -przyciśnij-zobacz ilu nas jest-

    Z miasta Grudziądza, które zawsze było awangardą Polskiej Armii, z miejsca, w którym każda garść ziemi zawiera pot i krew szkolonych tu późniejszych bohaterów wielu bitew, kawalerzystów i lotników, zwracamy się my, współcześni spadkobiercy maksymy ,,Honor i Ojczyzna", o zrozumienie i szacunek dla pokoleń, które przez pół wieku pracowały, a raczej służyły na rzecz naszego wojska.

HISTORIA CENTRUM WYSZKOLENIA KAWALERII

23 stycznia 1920 roku Grudziądz, po 148 latach zaboru pruskiego, powrócił dopiero do Macierzy. Był miastem granicznym, a coza tym idzieposiadał poza słynną twierdzą, zwaną także Cytadelą, zbudowaną w latach 1776 –1788, także wiele innych obiektów wojskowych. Dzięki temu został miastem garnizonowym, w którym stacjonował 18. Pułk Ułanów Pomorskich, a także pułki piechoty (64 i 65), 16. pułk artylerii lekkiej oraz jedyne w Polsce przedwojennej Centrum Wyszkolenia Żandarmerii. Należy też z dumą stwierdzić, że Grudziądz zwano stolicą polskiej kawalerii. Nie było w tym określeniu żadnej przesady, gdyż właśnie w Grudziądzu, w latach 1920 –1939, wyszkolono prawie 5 tys. oficerów, służących we wszystkich pułkach kawalerii Wojska Polskiego.     

Promocja oficerska im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, rocznik1935-1937. Promuje gen. Władysław Anders. Od lewej stoją: Kędzierski Zbigniew Walery (25 p.uł.), Martini Witold (25 p. uł.) – z patentami wdłoniach – klęczy Buczarski Anatol (3 p.s.k.), dalej stoją: Jerzy Tołkacz (27 p. uł.) i Zakrzewski Leszek Władysław (26 p. uł.)

Promocja oficerska na Błoniach w Grudziądzu, 15września 1938 r. Marszałek Edward Rydz - Śmigły promuje pchor. Kazimierza Wierzbiańskiego /Ip.uł./

15 sierpnia 1920 roku powołano w Grudziądzu Centralną Szkołę Jazdy.Szkoła ta przeszła do historii pod nazwą Centrum Wyszkolenia Kawalerii, chociaż nie była to jej jedyna nazwa. Do 1923 rokubyła Centralną Szkołą Jazdy, od 1923 do 1925 roku Centralną Szkołą Kawalerii, od1925 do 1928 był to Obóz Szkolny Kawaleriii od 1928 do września 1939roku przyjęła ostatecznie nazwę Centrum Wyszkolenia Kawalerii (wskrócie CWKaw). 

Ułaniw CWKaw

ObózSzkolny Kawalerii

 Wróćmy jednak do 1920 roku, do trudnych początków tej słynnej Szkoły. Tworzącej się Szkole przydzielono potężny poniemiecki kompleks koszarowy na obrzeżach miasta, któremu nadano imię Księcia Józefa Poniatowskiego. Tu należy wspomnieć, że dopiero w 1991 roku koszarom tym przywrócono ich historyczną nazwę. 

Wykładowcyi słuchacze CWKaw

StefandeCastenedolo – Kasprzycki	ZygmuntPodhorski	JózefSmoleński	TadeuszKomorowski ps. “Bór”

Grudziądzką Szkołą dowodziło 4 komendantów. Pierwszym komendantem Szkoły, w latach 1920-1927, był pułkownik( od 1924 r. generał dywizji ) Stefan deCastenedolo – Kasprzycki, były oficer austriacki. Po przejściu w stanspoczynku mieszkał nadal w Grudziądzu, gdzie zmarł w 1936 roku i pochowany został na tutejszym Cmentarzu Garnizonowym. Grobem opiekuje się Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, natomiast uczestnicy kolejnych Zjazdów Kawalerzystów co roku składają hołd swojemu pierwszemu komendantowi. 

Najdłużej, bo od 1927 do 1935 roku, CWKaw dowodził pułkownik (od 1938 r. generał brygady) Zygmunt Podhorski, który był niewątpliwie najwybitniejszym komendantem tej Szkoły. W kampanii wrześniowej dowodził Suwalską Brygadą Kawalerii (do 11 września), potem Grupą Operacyjną Kawalerii, pod Kockiem bohatersko walczył na czele Zgrupowania Kawalerii „Zaza”.Do końca wojny był w niewoli niemieckiej. Od czerwca 1945 roku służył w 2. Korpusie we Włoszech. Po demobilizacji mieszkał w Anglii. Zmarł w Londynie12 września 1960 r. 

W latach 1935 do 1938 komendantem CWKaw był pułkownik dypl. Józef Smoleński. W kampanii wrześniowej szef II Oddziału Sztabu Głównego. Po klęsce wrześniowej przedostał się do Francji, potem Anglii (był m.in.komendantem Wyższej Szkoły Wojennej, oficerem sztabu Wyszkolenia Polskich Sił Zbrojnych). Walczył także w kampanii włoskiej. Po wojnie mieszkał w Londynie, gdzie zmarł 19 stycznia 1978 r. Płk Smoleński jest autorem najobszerniejszych źródłowych opracowań o CWKaw., opublikowanych po wojnie w londyńskim Przeglądzie Kawaleriii Broni Pancernej. 

Ostatnim komendantem Centrum Wyszkolenia Kawalerii od listopada 1938 do września 1939 r. był pułkownik(od 1940 r. generał brygady, a od 1944 r. generał dywizji) Tadeusz Komorowski ps.“Bór”. Po ewakuacji CWKaw. zorganizowałw Garwolinie Grupę Kawalerii i walczył pod Górą Kalwarią i Zamościem. Po kapitulacji organizował konspirację. Od 1940 roku w ZWZ, a po aresztowaniu gen.Stefana Roweckiego (Grota) został dowódcą (17 lipca 1943 r.) Armii Krajowej. Po upadku Powstania Warszawskiego był w niewoli niemieckiej (do 5 maja1945 r.).Wódz Naczelny (do listopada 1946 r.), a w latach 1947 - 1949 Premier Rządu RP na uchodźstwie. Zmarł w Londynie 24 sierpnia 1966 roku.

HISTORIA SZKÓŁLOTNICZYCH

1913 – powstanie pierwszych obiektów na terenie obecnych Wojskowych Zakładów Uzbrojenia S.A. (niemieckie lotnisko i hangary oraz umocnienia wokół lotniska przekazane 2 kompanii 5 Batalionu Statków Powietrznych);

Koszarylotnicze ok. 1915 roku

1920 – grudziądzkie lotnisko,przejęte przez Dywizję Pomorską dowodzoną przez gen. Hallera, na które jesienią przybyły pierwsze jednostki – 1 Ruchomy Park Lotniczy,14 Eskadra Wywiadowcza oraz 18 Eskadra Myśliwska;

Kadecina tle samolotu bombowego „Farman Goliath”

1921 – na terenie lotniska utworzono Wyższą Szkołę Pilotów, której pierwszym komendantem został ppłk pil.Piotr Abakanowicz. Od 1922roku komendantem po ukończeniu WSP zostaje mjr pil. Jan Sendorek.Zadaniem szkoły było przygotowanie teoretyczne i praktyczne do obsługi wszystkich stosowanych wówczas typów samolotów bojowych. Większość szkolonych pilotów ukończyło wcześniej Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy;

płk pil.Jan Sendorek

1925 - rozwiązano Wyższą Szkołę Pilotów i utworzono Oficerską Szkołę Lotniczą, ktorej komendantem zostal ppłkpil. Roman Florer.Zadaniem OSL było kształcenie od podstaw pilotów dla potrzeb lotnictwa wojskowego. Szkoła ta stała się kuźnią młodych kadri zalążkiem przyszłej słynnej „Szkoły Orląt” w Dęblinie;

1927 –przeniesienie Oficerskiej Szkoły Lotniczej do Dęblina;

Lotnicza Szkoła Bombardowania i Strzelania

1928 – roku utworzono Lotniczą Szkołę Bombardowania i Strzelania, której komendantem został mjr pil. inż. Tadeusz Wereszczyński. Szkoła przygotowywała strzelców płatowców oraz doskonaliła pilotów i obserwatoróww strzelaniu i bombardowaniu. 

Kolejny komendant mjr pil. BolesławStachoń znanym i popularnym organizatorem szybownictwa, a dzięki jego inicjatywie w 1934 roku powstało w Grudziądzu koło szybowcowe.

mjr pil. Bolesław Stachoń

1937 – likwidacja Lotniczej Szkoły Bombardowania i Strzelania oraz przemianowanie prowadzonego w jej ramach Kursu Wyższego Pilotażu na Wyższą Szkołę Pilotażu, której komendantami kolejno byli: mjr pil. Piotr Dudziński, kpt. pil. Stanisław Brzezina i ppłk pil. Karol Malik. Prowadzone w tej szkole kursy pilotów myśliwskich były najwyższym etapem szkolenia pilota wojskowego tego okresu. O pozytywnym zakończeniu szkolenia decydowały wyniki w strzelaniu powietrznym oraz taktyce zespołowej i indywidualnej walki powietrznej;

mjr pil.Piotr Dudziński

1939 – przeniesienie Wyższej Szkoły Pilotażu wraz ze sprzętem do Ułęża koło Dęblina, a w celu wykorzystania specjalistycznych obiektów lotniczych i samego lotniska utworzenie z końcem kwietnia tegoż roku Cywilnej Szkoły Pilotów LOPP, której komendantem został mjr rez. pil. Edmund Surmasiewicz. Szkoliła ona młodych pilotówdo początku wojny (do szczególnie znanych pilotów, którzy ukończyli szkoły, mające swą siedzibę na lotnisku w Grudziądzu, należeli między innymi: płkpil. Jerzy Bajan, mjr pil. Bolesław Orliński, gen. pil. Stanisław Skalski i por. pil.Franciszek Żwirko);

gen. pil. StanisławSkalski

1940 – rozpoczęcie prze Niemców organizacji lotniczych zakładów naprawczych pod nazwą „Fleugzeug Werke Graudenz”, będących filią hamburskiego zakładu Focke Wulf, remontujących samoloty FW-58, FW-190 oraz ME-109;

1945 – lotnisko i budynki zakładu przejęli Rosjanie,którzy zwozili z okolicy własne myśliwce typu „Jak” w celu odzyskania części zamiennych;

1950 – przejęcie wszystkich obiektów przez 12 Samodzielną Brygadę Obsługi Lotnisk oraz Wojskowe Zakłady Naprawcze. Głównym zadaniem zakładów był remont sprzętu inżynieryjno-budowlanego dla potrzeb wojska.

HISTORIA WOJSKOWYCH ZAKŁADÓW UZBROJENIA S.A. w GRUDZIĄDZU

1960 - przeniesienie Wojskowych Zakładów Naprawczych do Elbląga oraz powołanie rozkazem Ministra Obrony Narodowej gen. broni Mariana Spychalskiego jednostki wojskowej JW 3877 o tajnej nazwie 2 Wojskowe Zakłady Uzbrojenia Grudziądz. 

Pierwszym dowódcą jednostki został  mjr Mieczysław Kruk.

mjrMieczysław Kruk

Do 1961 – adaptacja istniejących budynków do realizacji statutowego przedmiotu działalności zakładu, którym było prowadzenie średnichi głównych remontów stacji radiolokacyjnych, remontów rakietowego sprzętu wojskowego oraz elektrycznych źródeł zasilania.

1962 – uruchomienie remontu pierwszego typu stacji radiolokacyjnej;

1963 – Na stanowisko dyrektora został wyznaczony płk mgr inż. Czesław Lazurko. Uruchomienie remontu trzech kolejnych typów stacji radiolokacyjnych oraz dwóch typów zespołów prądotwórczych;

płk mgrinż. Czesław Lazurko

1963-65 – uruchomienie remontów urządzeń naziemnych rakiet operacyjno-taktycznych, urządzeń naziemnych rakiet przeciwlotniczych, rakiet przeciwlotniczych oraz stacji meteorologicznych;

1966 – Kolejnym dyrktorem został wyznaczony ppłk Aleksy Karbowski. Uruchomienie remontu plot zestawu rakietowego DWINA, radiolokacyjnej stacji sondowania wiatru, wyrzutni ppanc.pocisków kierowanych oraz 17 typów zespołów prądotwórczych;

ppłk Aleksy Karbowski

1967 – Stanowisko dyrektora obejmuje płk Józef Sobisiak. Uruchomienie remontu wyrzutni rakiet taktycznych wraz z trenażerem i sprzętem dodatkowym;

płk Józef Sobisiak

1968 – na podstawie Zarządzenia MON jednostka przeszła na rozrachunek gospodarczy, a zakład przyjął nazwę Wojskowe Zakłady Uzbrojenia Grudziądz z bezpośrednim podporządkowaniem Ministrowi Obrony Narodowej; uruchomienie remontu plot zestawu rakietowego WOŁCHOW;

1976 – uruchomienie remontu plot zestawu rakietowego NEWA wraz z rakietą;

1978 – utworzenie Działu Badawczo-Rozwojowego, w którym wramach programów rządowych i własnych powstały modułowe zasilacze do zestawów laserowych, laserowy symulator strzelań czołgowych, dalmierz laserowy, czujnik podciśnienia, stacja zasilania, zawory elektromagnetyczne różnych typóworaz elektroniczne systemy sygnalizacji włamania i napadu;

Pierwszy od lewej Kierownik działu badawczo rozwojowego ppłk Zdzisław Juchacz. Od 1991 roku Dyrektor Wojskowych Zakładów Uzbrojenia Nr 2, a od 2008 roku Prezes Zarządu Wojskowych Zakładów Uzbrojenia S.A.

1980 – uruchomienie remontu wyrzutni rakiet 9P31M, rakiety przeciwlotniczej oraz dystrybutorów paliwa oraz powietrza i naczepy transportowej;

1981 – uruchomienie remontu stacji zakłóceń radiowych R-325M i rozrusznika samolotowego APA-4;

1982 – nazwa zakładu została zmieniona na Wojskowe Zakłady Uzbrojenia Nr 2;

1986 – uruchomienie remontu plot zestawu rakietowego KUB;

1989 – uruchomienie remontu wyrzutni plot pocisków kierowanych 9P133 i 9P135 oraz rozrusznika samolotowego APA-5;

1991 – Dyrektorem zostaje płk Zdzisław Juchacz. Jeden z najtrudniejszych okresów dla zakładu, w którym gwałtownie zmniejszyła się ilość sprzętu kierowanego do remontów, przy jednoczesnym rozpadzie Układu Warszawskiego zerwał dotychczasowe więzy w zakresie zakupów technologii remontowych na urządzenia isprzęt dotychczas nienaprawiany w Polsce. Drastycznemu ograniczeniu uległy dostawy części zamiennych przy wzroście ich cen jednostkowych; w tej sytuacji podjęte zostały decyzje, w wyniku których uruchomiono w zakładzie remont podwozi bazowych techniki wojskowej prowadzony dotychczas w kooperacji zewnętrznej, w oparciu o dotychczasowe doświadczenia i wiedzę techniczną uruchomiono remont nowych urządzeń własnymi siłami, a oryginalne części i podzespoły zastąpiono produkcją własną i zamiennikami przemysłu krajowego; zakład w tym czasie uzyskał koncesję na współpracę z zagranicą w zakresie obrotu sprzętem specjalnym, co pozwoliło na nawiązanie bezpośredniej współpracy z szeregiem przedsiębiorstw zagranicznych i optymalizację wspólnych przedsięwzięć;

1992 – wdrażanie remontów podwozi gąsienicowych do zestawu KUB oraz remontów plot zestawów rakietowych OSA, KRUG i stacji zakłóceń radiowych R-378, R-388 i R-330;

1993 – wdrażanie remontów pozostałych podwozi zarówno gąsienicowych jak i kołowych, będących nośnikami urządzeń specjalnych znajdujących się w profilu remontowym zakładu;

1994 – wdrażanie remontów sprzętu artyleryjskiego: DANA,RM-70, PION;

1995 - wdrażanie remontów podwozi

1996 – wdrażanie remontu plot zestawu rakietowego WEGA oraz zestawu rakiet taktycznych TOCZKA;

Oprócz prac remontowych Zakład prowadzi również działalność badawczo-rozwojowąwspólnie z wojskowymi instytutami, jak również opracowując samodzielne projekty modernizacyjne sprzętu uzbrojenia, dostosowujące jego możliwości i skuteczność do wymagańi standardów NATO. Realizując ten cel, przystąpiono do modernizacji przeciwlotniczych zestawów rakietowych. Celem modernizacji jest radykalna zmiana jakości zestawów. Osiągnięto ją poprzez usunięcie niedogodności eksploatacyjnych, wyeliminowanie trudnodostępnych i zawodnych elementów oraz zastąpienie szeregu przestarzałych zespołów własnymi nowoczesnymi konstrukcjami, które pozwalają napracę niezależnie od warunków atmosferycznych, zarówno w widoczności ograniczonej do minimum jak i podczas silnego oświetlenia. Polepszenie parametrów technicznych i niezawodnościowych zestawów osiągnięto także poprzez wprowadzenie systemów osuszania, które stwarzają optymalne warunki eksploatacji nowoczesnych układów cyfrowej obróbki sygnału.

Wojskowe Zakłady Uzbrojenia S.A. oprócz realizowanych programów modernizacyjnych oraz bieżących napraw na potrzeby wojska, świadczą usługi dla pozostałych podmiotów gospodarki narodowej. Zakład oferuje między innymi:

Wojskowe Zakłady Uzbrojenia S.A. w Grudziądzu, powstałe w wyniku komercjalizacji 1 lipca 2008 roku, jako następca prawny Wojskowych Zakładów Uzbrojenia Nr 2, są 6-krotnym laureatem nagrody DEFENDER,  przyznawanej na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach.